Het Project Cadernos de Musicalidade
De afgelopen jaren heb ik twee boeken gemaakt
over het muzikale onderdeel van capoeira.
Een derde boek is in de maak en de beslissingen over de onderwerpen over het
4de, 5de en 6de boek
zijn ook al rond. De gedachte achter deze boeken is mensen een kijk te geven
in de muziekale wereld
van capoeira en tevens verschillende basisprincipes daarvan bij te brengen.
Bij de niet Portugees-sprekende culturen, vormt de muziek van capoeira vaak
een drempel.
Enerzijds vanwege de onbekendheid met de Portugese taal en anderzijds vanwege
de verschillende
instrumenten, diens ritmes en geschreven en ongeschreven regels bij de uitvoer
van muziek.
Ahoewel iedere groep eigen regels heeft over de muziek, worden bepaalde regels
door veel
verschillende groepen gevolgd en die komen aan bod in deze boeken.
 |
In dit eerste boek wordt
een korte uitleg gegeven over de berimbau, diens onderdelen en diens slagen. Er worden zeven ritmes gegevens die door de meeste capoeira ("contemporanea") groepen worden gebruikt. Tevens komen variaties per ritme en contra-ritmes aan bod . Ook staan er lijsten in van bekende berimbauspelers, boeken en platen die de moeite zijn bij het verdiepen in de berimbau. Al met al een uitgebreide en toch beknopte beginnershandleiding over de berimbau en diens meer bekende ritmes. (De man op de foto, gemaakt door Mestre Jair Moura, is Mestre Tiburcinho (1894-1974) |
Uiteraard is het muzikale onderdeel van capoeira
meer dan enkel het bovenstaande.
Naast de andere instrumenten is ook het onderdeel "zang" van belang.
Het aanleren van zang binnen capoeira is te verdelen in drie onderdelen:
| 1. Het leren van de Portugese taal (Braziliaans), diens
uitdrukkingen e.d. 2. Het leren van liederen, diens regels en de vertaling daarvan 3. Het oefenen van de uitvoering van liederen in de roda |
Deze onderdelen, als men ze goed wil beheersen,
zijn enorm tijdrovend.
Iemand die Portugees spreekt, kent niet meteen alle uitdrukkingen, slang en
beeldspraak
Iemand die veel liederen kent, weet niet altijd precies wat hij of zij zingt
Iemand die muzikaal is, moet erg veel investeren in het leren en begrijpen
van
liederen eerdat zijn of haar voordracht wat wordt.
Het tweede boek in de reeks Cadernos de Musicalidade gaat
over dit onderdeel.
Dit boek behandelt zang, het leren zingen
in de roda. De verschillende soorten liederen, de achtergronden van
liederen, de inspiratiebronnen voor liederen, de tweede betekenis die
liederen hebben, de indeling die er wordt gemaakt in liederen en meer.
De man op de foto, gemaakt door Milton Bastos, is Mestre Waldemar (1916-1990) |
 |
Vandaag de dag, worden er in de capoeira wereld aan de lopende band liederen
gemaakt.
Veel van de huidige liederen hebben echter niet de diepzinnige betekenissen
die de oudere
liederen hebben. Ook worden vaak melodieën, onderwerpen en concepten
gerecyceld,
net zoals heden ten dage gebeurd met muziek die op de radio te horen is.
Het derde boek in de reeks behandelt de oudere capoeira liederen,
de classics die
als inspiratie dienden en dienen voor allerlei nieuwere liederen.
Aangezien er al erg veel liederen te vinden zijn op internet, specialiseert
dit boek zich in
Ladainhas, Quadras e outros Cantos de Entrada en worden deze gerangschikt
weergegeven.
 |
Dit boek behandelt de teksten van vele liederen
die zijn opgenomen door beroemde capoeira meesters in het verleden. De
liedteksten zijn nagekeken en gerangschikt per plaat. De platenhoezen
op de kaft van dit boek zijn o.a. van de Mestres: Bimba, Pastinha, Traíra
e Cobrinha Verde, Waldemar e Canjiquinha, Caiçara, Paulo dos Anjos
en Paraná. Het type liederen waarvan de liedteksten worden gegeven, staan bekend om de levenswijsheid en hebben vaak meerdere betekenissen. Ook wordt er in dit boek aandacht besteed aan buitenlandse onderzoekers die capoeira opnames hebben gemaakt in het verleden. |
Het vierde boek in de reeks zal fungeren als een catalogus van o.a. capoeira gerelateerde platen.
Terwijl het bij het derde boek vooral draait om de inhoud van een aantal platen, draait het hier vooral om
de informatie over een veel groter aantal platen waarvan o.a. het jaar van uitgave, de nummers en de deelnemers
wordt gegeven. Iets wat bij een aantal platen niet allemaal vermeld staat, zoals de platen van:
Mestre Pastinha, Mestre Paraná en Mestre Caiçara.
Wat tevens bijzonder is aan de catalogus is het vermelden van verscheidene platen die niet
volledig over capoeira gaan en er soms qua hoofd thema niets mee te maken hebben, maar er toch
één of meerdere capoeira gerelateerde tracks op hebben staan.
Dit kan zowel muziek zijn die verteld over capoeira, live opnames van meesters of berimbau/percussie.
Deze platen zijn voor liefhebbers vaak moeilijk te vinden omdat er moeilijk gericht naar te zoeken is.
Het vijfde boek zal wederom gaan over de berimbau. Deze keer is het een verdieping van de variaties ervan
in Afrika en Brazilië in het verleden tot aan het heden. Daarnaast zullen er zeven nieuwe ritmes
en diens variaties aan de orde komen naast o.a. informatie over het fabriceren van berimbaus
en de houtsoorten die daar vroeger voor gebruikt werden.
Het zesde boek zal gaan over een aantal zaken die door een aantal mensen binnen de capoeira
interessant worden gevonden omdat er verwijzingen naar zijn, binnen de gebruiken en
muzikaliteit van capoeira, waaronder: Candomblé, Samba de Roda, Puxada de Rede,
Maculelê, Umbanda en meer.
Zodra het derde boek af is, zal er bericht van verschijnen op deze site.
Het eerste en tweede boek zijn reeds verkrijgbaar bij Instrutor Rouxinol